ANATOMIA

Więzadło krzyżowe przednie (łać. ligamentum cruciatum anterius) jest to więzadło stawu kolanowego o długości około 4 cm i grubości 5-6 mm. Składa się z dwóch pęczków przednio-przyśrodkowego oraz tylno-bocznego. Do kości piszczelowej przyczepiona jest na przedniej części wyniosłości międzykłykciowej. Do kości udowej przyczepia się na powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego. Często dochodzi do urazów i niezbędna jest rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła krzyżowego

Więzadło krzyżowe przednie jest jednym z najważniejszych stabilizatorów stawu kolanowego. Przednio-przyśrodkowy pęczek jest napięty w zgięciu i dlatego ogranicza przemieszczenia kości piszczelowej do przodu. Pęczek tylno boczny napina się w wyproście ograniczając wysuwanie kości piszczelowej do przodu oraz nadmierną rotację wewnętrzną kości piszczelowej względem kości udowej.

Więzadło krzyżowe przednie posiada w swojej budowie mechanoreceptory czucia głębokiego w związku z tym  odpowiedzialne jest za propriocepcję w stawie kolanowym. Więzadło jest w stanie wytrzymać od 400-600N obciążenia.

Rodzaje uszkodzeń:

  1. rozciągnięcie z zachowaniem ciągłości
  2. zerwanie części włókien
  3. całkowite zerwanie więzadła krzyżowego

Rozpoznanie uszkodzenia

Badanie kliniczne przeprowadzone przez lekarza ortopedę stanowi podstawową diagnostykę w rozpoznaniu zerwania więzadła krzyżowego przedniego. Ponadto w celu dokładnego zobrazowania wielkości uszkodzenia oraz zobrazowania stawu wykonuje się rezonans magnetyczny, usg, RTG w celu uwidocznienia pozostałych struktur tj łąkotek, chrząstki stawowej.

LECZENIE

Zerwane więzadło krzyżowe przednie nie ma możliwości na zrośnięcie, dlatego jedyne leczenie polega na  rekonstrukcji.

ARTROSKOPIA

to zabieg operacyjny polegający na wprowadzeniu do stawu poprzez małe nacięcie w skórze (ok. 1 cm) cienkiego, sztywnego elementu optycznego zakończonego kamerą wideo, który pozwala na obrazowanie wnętrza stawu. Z drugiego nacięcia do stawu wprowadza się również urządzenia robocze pozwalające na wykonywanie zabiegu operacyjnego wewnątrz stawu.

REHABILITACJA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO

Głównym celem rehabilitacji po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego jest przywrócenie w pełni funkcji stawu kolanowego (uzyskanie pełnej ruchomości, odzyskanie w pełni siły oraz masy mięśniowej) powrót do aktywności sportowej oraz pracy. Zadaniem rehabilitacji jest również wyeliminowanie niewłaściwej kompensacji oraz przeciwdziałanie wtórnym urazom i przeciążeniom innych części ciała

Program rehabilitacji po rekonstrukcji więzadła krzyżowego jest dobierany indywidualnie do pacjenta. Różnice w tempie i sposobie usprawniania uzależnione są od techniki operacyjnej (wybór przeszczepu oraz rodzaju mocowania), innych uszkodzeń w stawie kolanowym (łąkotka, chrząstka stawowa), wieku pacjenta (jego kondycji i sprawności fizycznej). Rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego powinna być zawsze poprzedzona konsultacją lekarza który operował kolano.

Etapy rehabilitacji:

0-2 tygodni
W tym okresie obserwujemy obrzęk spowodowany zabiegiem dlatego postępujemy zgodnie z zasadą  PRICE MM czyli:
Protection – Odciążenie
Rest – Odpoczynek
Ice – Lód
Compression – Ucisk
Elevation – Elewacja
Meticiation – Farmakoterapia
Modalities – Fizykoterapia

Kinezyterapia w zakresie:

  • mobilizacja rzepki
  • ruchy bierne za pomocą szyny CPM
  • napinanie izometryczne mięśnia czworogłowego
  • ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych
  • wzmacnianie obręczy biodrowej
  • elektrostymulacja mięśnia czworogłowego
  • krioterapia
  • laser w celu przyśpieszenia gojenia miejsc pobrania przeszczepu

Kończyna operowana powinna być w ciągu dnia uniesiona tak, aby kolano znajdowało się powyżej biodra, a stopa powyżej kolana. W okresie pooperacyjnym pacjent powinien przyjmować przepisane przez lekarza prowadzącego leki oraz stosować się do zaleceń fizjoterapeuty

Stosujemy ortezę do chodzenia, obciążając operowana kończynę do granicy bólu. W nocy orteza założona i zablokowana w wyproście. Podczas chodu stosujemy kule łokciowe, zakres zgięcia od 0 do 90%.

2-6 tydzień

  • kontynuacja ćwiczeń z pierwszego okresu
  • Profilaktyka dolegliwości SRU (mobilizacja rzepki, ćw. przywodzicieli, stymulacja VMO, stretching, w tym rozciąganie przywodzicieli od 4 tygodnia)
  • ćwiczenia pośladków na prostych i ugiętych nogach (na piętach) na piłce
  • nauka stania na jednej nodze w wyproście kolana na niestabilnym podłożu ze stopniowaniem trudności ćwiczenia
  • Ćwiczenia unoszenia wyprostowanej kończyny
  • napinanie mięśni przywodzicieli
  • relaksacja mięśni odwodzicieli
  • miniprzysiady z kokontrakcja mięsni kulszowo-goleniowych
  • ćwiczenia propriocepcji na beretach

Powoli zwiększamy zakres ruchomości do 120 stopni. Staramy się stopniowo odkładać kule  (warunkiem musi być brak obrzęku stawu kolanowego).

6-12 tydzień

  • kontynuacja ćwiczęń z poprzedniego okresu
  • wypady na wprost
  • rowerek stacjonarny
  • miniprzysiady na niestabilnym podłożu
  • od 8 tygodnia podskoki na batucie
  • pływanie kraulem
  • ćwiczenia mięśni kulszowo-goleniowych z oporem

12-16 tydzień

  • trening na siłowni
  • trening propriocepcji z elementami sportu
  • wzmacnianie mięśni przywodzicieli
  • ćwiczenia dynamiczne na batucie

16 tydzień

  • kontynuacja ćwiczeń z poprzedniego okresu
  • biegi po miękkim podłożu bez nagłej zmiany kierunku
  • skakanka
  • przeskoki jednonóż przez przeszkody
  • skoki jednonóż na dystans

Rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła krzyżowego kończy się z chwilą uzyskania pozytywnego wyniku testu w skoku jednonóż na dystans, a także po badaniu siły mięśniowej np na dynamometrze.