Łąkotki stawowe to chrzęstno-włókniste twory w skład których 75% stanowi woda, kolagen typu I, kwas hialuronowy, proteoglikany, fibrochondrocyty. Kolagen układa się okrężnie i skośnie przez co podczas obciążenia rozszerza się. Łąkotki stawowe w stawie kolanowym mają na przekroju kształt klina pełnią rolę amortyzatorów, zmniejszają tarcie, poprawiają smarowanie stawu i dopasowują kształt powierzchni stawowych kości udowej i piszczelowej. Łąkotka boczna jest krótsza od przyśrodkowej, a jeżeli chodzi o kształt jest od niej bardziej zakrzywiona. Łąkotka przyśrodkowa jest szersza i krótsza, a kształtem przypomina sierp. Uszkodzenie łąkotek jest częstym urazem z jakim do czynienia maja lekarze sportowi, ortopedzi oraz fizjoterapeuci

Łąkotki nie są unaczynione i ukrwione z wyjątkiem wąskiego pasma
przylegającego bezpośrednio do torebki stawowej. Funkcjonalnie łąkotki dzielą staw kolanowy na część górna w której odbywają się ruchy zginania i prostowania oraz część dolna gdzie zachodzą ruchy obrotowe.

BIOMECHANIKA ŁĄKOTEK

Podczas zginania łąkotki przesuwają się w przód, a podczas wyprostu w tył. Długość ruchu łąkotek to około 1 cm. W trakcie rotacji zewnętrznej łąkotka przyśrodkowa porusza się w tył, podczas rotacji wewnętrznej jest odwrotnie.

USZKODZENIE ŁĄKOTEK

Do uszkodzenia łąkotek dochodzi przy uprawianiu w zasadzie każdego sportu. Mechanizmem najczęściej spotykanym jest uraz w trakcie nagłego prostowania stawu kolanowego znajdującego się w częściowym zgięciu i rotacji, lub też w czasie przeprostu.

Uszkodzenie łąkotki często nie występuje jako wyizolowany uraz, a jako jeden z elementów uszkodzenia stawu kolanowego, jak np. w tzw. triadzie O’Doneghue’a tj: uszkodzeniu oprócz łąkotki ulega więzadło krzyżowe przednie i więzadło poboczne piszczelowe.

Rodzaje uszkodzeń łąkotek

Uszkodzenie łąkotek dzielimy na kilka typów.

Pionowe podłużne (pełne i niepełne) – tzw. rączka od wiadra.

Skośne typu języczka-dziób papugi Zwykle są spotykane pomiędzy 1/3 środkową łąkotki, a rogiem tylnym. Wolny, uszkodzony fragment zakleszcza się w nieprawidłowej pozycji, powodując bolesne pociąganie połączenia łąkotkowo-torebkowego i pogłębianie się uszkodzenia.

Uszkodzenie łąkotek  horyzontalne są wynikiem nadmiernych sił ścinających i mogą być związane z tworzeniem się torbieli łąkotkowych.

LECZENIE USZKODZONYCH ŁĄKOTEK

Można wyróżnić dwa rodzaje leczenia uszkodzonych łąkotek zachowawcze oraz operacyjne. Leczenie zachowawcze można zastosować jednak tylko w przypadku gdy uszkodzenie łąkotek zlokalizowane jest w tylnej ukrwionej części.  Należy dodać także, że szczelina pęknięcia w tym wypadku nie może przekraczać 5 mm, a uszkodzona struktura musi pozostać stabilna.

Leczenie operacyjne polega na wykonaniu rutynowej artroskopii z dojścia przednio-biocznego i przednio-przyśrodkowego i w zależności od lokalizacji oraz wielkości uszkodzenia łąkotki dokonuje się zszycia lub usunięcia fragmentu łąkotki. Wyróżnia się trzy typy naprawy artroskopowej łąkotek tj szycia:

  1. inside-out przez oba fragmenty uszkodzonej łąkotki przeprowadza się giętka igłę od wewnątrz stawu na zewnątrz
  2. outside-in analogicznie jak wyżej z tym, że igłę przeprowadza się od zewnątrz do środka
  3. all-inside igła nie wychodzi poza torebkę stawową

Usunięcie łąkotki  czyli meniscektomia może być całkowita lub częściowa.Wykonuje się ją w przypadku uszkodzenia w strefie pozbawionej naczyń lub przy znacznym uszkodzeniu oderwanego fragmentu łąkotki. Uszkodzenie łąkotek w którym zostało wycięte 40-50% łąkotki może prowadzić do zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym.

W przypadku meniscektomi całkowitej lub jej znacznej części istnieje możliwość przeszczepu łąkotki. Kolagenowe lub poliuretanowe protezy łąkotek  tego typu przeszczepy stosowane są  w uszkodzeniach częściowych lub przeszczepy allogeniczne od dawcy implantowane w miejsce całkowicie usuniętej łąkotki, które po wgojeniu i przebudowie stają się tkanką własną chorego zastępującą usuniętą łąkotkę.

USZKODZENIE ŁĄKOTEK POSTĘPOWANIE REHABILITACYJNE PO SZYCIU.

Usprawnianie po uszkodzeniu łąkotek możemy podzielić na pewne etapu:

Etap pierwszy:

  1. Od 0-2 tygodni stosujemy okłady z lodu w formie cold pack codziennie przez 20 minut schładzając kończynę i redukując obrzęk powstały po operacji. Stosujemy chodzenie z asekuracja kul łokciowych nie obciążając operowanej k. dolnej przez okres do 6 tygodni.
  2. mobilizacja rzepki
  3. profilaktyka konfliktu w stawie rzepkowo – udowym
  4. masaż przedniej i tylnej grupy mięśni uda
  5. ruchy bierne do granicy bólu do pełnego wyprostu i maksymalnego możliwego zgięcia
  6. ruchy samowspomagane i czynne zgięcie i wyprostu w stawie kolanowym
  7. ćwiczenia mięśnia czworogłowego i mięśni zginaczy stawu kolanowego
  8. ćwiczenia mięśni przywodzicieli stawu biodrowego i  pośladków na piłce
  9. elektrostymulacja mięśnia VMO
  10. w warunkach domowych stosujemy ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego, streching, okłady z lodu

Etap drugi

  1. 3-6 tydzień kontynuujemy postępowanie z pierwszego etapu,
  2. zwiększamy zakres ruchomości stawu klanowego
  3. stosujemy ćwiczenia w zamkniętych łąńcuchach kinematycznych sta stawu biodrowego i kolanowego
  4. suche igłowanie i terapia mięśniowo-powięziowa
  5. kontynuacja ćwiczeń w warunkach domowych

Etap trzeci

  1. 7-12 tydzień pełne obciążenie operowanej kończyny
  2. ćwiczenia propriocepcji w staniu na poduszce sensomotorycznej, „batucie”, przysiady z kokontrakcją mięśni kulszowo-goleniowych,
  3. stanie jednonóż na niestabilnym podłożu
  4. ćwiczenia w basenie wg zaleceń fizjoterapeuty
  5. rower z obciążeniem
  6. wypady jednonóż w przód i tył

Etap czwarty

  1. powyżej 12 tygodnia powrót do sportu.